
شبکه سیانان نخستین بار این خبر را منتشر کرد که هنوز مشخص نیست آیا عربستان بهطور رسمی پیشنهاد میانجیگری ارائه داده است یا خیر. با این حال، تحلیلگران بر این باورند که ریاض انگیزههای قوی برای تسهیل این مذاکرات دارد و ممکن است در موقعیتی بهتر نسبت به میانجیهای سنتی برای کشاندن جمهوری اسلامی ایران و آمریکا به میز مذاکره قرار داشته باشد.
به گزارش اکوایران، بر اساس گزارش رادیو اروپای آزاد، گریگوری برو، تحلیلگر ارشد گروه اوراسیا در ایالات متحده، تأکید میکند که «ریاض بهدنبال راهی برای رسیدگی به نگرانیهای مربوط به برنامه هستهای ایران و همچنین فعالیتهای منطقهای این کشور است.» او میافزاید که عربستان سعودی در تلاش برای جلوگیری از تشدید تنشها در خلیج فارس به دیپلماسی بهعنوان یک راهحل مؤثر نگاه میکند و نه به اقدام نظامی.
عربستان سعودی روابط خود با ایران را در سال ۲۰۱۶ قطع کرد، پس از حمله به دیپلماتهای این کشور در تهران در واکنش به اعدام یک روحانی برجسته. همچنین در سال ۲۰۱۸، وقتی دونالد ترامپ آمریکا را از توافق هستهای ۲۰۱۵ خارج کرد، عربستان از این اقدام استقبال کرد.
در سال ۲۰۱۹، حوثیهای یمن به تأسیسات نفتی عربستان حمله کردند و تولید نفت این کشور را مختل کردند. اما در سال ۲۰۲۳، با میانجیگری چین، دو کشور توافقی برای احیای روابط دیپلماتیک خود امضا کردند. عربستان بر اساس برنامه «چشمانداز 2030» تلاش دارد کشورش را به یک قدرت اقتصادی و دیپلماتیک جهانی تبدیل کند؛ اما این هدف بدون ثبات در خاورمیانه امکانپذیر نخواهد بود.
〉〉 پوتین با تهران یا ترامپ؟! چشمانداز روابط ایران و روسیه در پرتو تحولات اخیر
با این حال، حتی با وجود اصرار رسمی جمهوری اسلامی ایران بر عدم تمایل به ساخت سلاح هستهای، بحثها در این زمینه در تهران افزایش یافته است. عبدالعزیز ساغر، رئیس مرکز تحقیقات خلیج عربستان سعودی، میگوید این به خود جمهوری اسلامی ایران بستگی دارد که آیا میخواهد برنامه هستهای خود را در مسیر صلحآمیز حفظ کند.
برخی از تحلیلگران میگویند ریاض بیشتر از تهران از توافق عادیسازی روابط در سال ۲۰۲۳ بهرهمند شده است و ایرانیها معتقدند که تهران دستاورد اقتصادی چندانی از این رابطه نیافته است. برخلاف اظهارات محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان، که تأثیر مثبت این پیوندها را بر ثبات منطقهای تأکید میکند.
برو همچنین میگوید که عربستان میتواند پیشنهادهای جذابی به ایران ارائه دهد که میانجیهای سنتی قادر به انجام آن نیستند. این موضوع میتواند با توجه به عدم اطمینان ایران به سیاستهای آتی آمریکا که این کشور تجربه کرده، به مذاکرات میان دو کشور سرعت بخشد.
نتیجهگیری این که عربستان سعودی به عنوان یک بازیگر مهم در تحولات منطقهای، با ایفای نقش میانجیگرانه میتواند فضایی جدید برای حل منازعات با ایران فراهم کند و با ارائه پیشنهادات اقتصادی و سیاسی، شرایطی را به وجود آورد که هر دو کشور از آن بهرهمند شوند.
〉〉 استقبال اصلاحطلبان از پیشنهاد سفر نماینده ترامپ به تهران
با توجه به تلاشهای عربستان برای تقویت دیپلماسی و احیای روابط با همسایگان، این کشور ممکن است به عنوان میانجیگری مؤثر در حل و فصل اختلافات، برگزاری مذاکرات و دستیابی به توافقات دو جانبه ایفای نقش کند؛ این در حالی است که ادامه تنشها و فشارها بر دو کشور میتواند نتایج متفاوتی در پی داشته باشد.