گزارش اخیر بلومبرگ درباره وعده روسیه برای کمک به آمریکا در خصوص برنامه هسته‌ای و نیابتی‌های ایران، اگرچه به اندازه‌ای بزرگ نیست که تیتر اول رسانه‌های جهان شود، اما پرسشی قدیمی را برای ایرانی‌ها مطرح می‌کند: آیا روس‌ها شریک قابل اعتمادی برای ایران هستند؟
چشم‌انداز روابط ایران و روسیه در پرتو تحولات اخیر
روابط ایران و روسیه پس از جنگ اوکراین
پس از جنگ اوکراین و تحریم‌های گسترده غرب علیه مسکو، ایران و روسیه بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شدند. این نزدیکی ظاهرا تحت فشار تحریم‌های اروپا و آمریکا صورت گرفته است. با این حال، مسکو علی‌رغم امضای توافقنامه‌های راهبردی با ایران، به ویژه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، تلاش کرده است تا کانال‌های مذاکره با غرب را حفظ کند. گزارش‌های اخیر، از جمله گزارش بلومبرگ، حاکی از آن است که روسیه ممکن است برخی از اهرم‌های خود در قبال ایران را با آمریکا به معامله بگذارد.
حافظه تاریخی ایرانیان از روسیه
ایرانیانی که به حافظه تاریخی خود رجوع می‌کنند، چنین چرخشی احتمالی از سوی روسیه را عجیب نمی‌دانند. خاطرات تاریخی آنان از روس‌ها تلخ است؛ از جنگ‌های ایران و روس در قرن نوزدهم و تحمیل قراردادهای گلستان و ترکمانچای، تا به توپ بستن مجلس توسط لیاخوف در دوره مشروطه، ورود ارتش سرخ به خاک ایران در جنگ جهانی دوم، حمایت از برخی جدایی‌طلبان در ایران، و تحولات اخیر در سوریه.
چشم‌انداز آینده روابط ایران و روسیه
در شرایطی که عزم ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین و توافق با پوتین جدی است، سؤال اساسی این است که آیا تهران می‌تواند همچنان به مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک تکیه کند یا اینکه قربانی معامله روس‌ها با قدرت‌های جهانی خواهد شد؟
〉〉 فیلم: اولین واکنش ترامپ به نامه تهران؛باید مراقب ایران باشم!
تحلیل و نتیجه‌گیری
واقعیت این است که مسکو بر خلاف تهران، منافع ملی خود را نه بر مبنای تعهدات ایدئولوژیک، بلکه بر اساس شرایط ژئوپلیتیکی و معامله‌گری در سطح کلان جهانی تعریف می‌کند. تجربه تاریخی نشان داده است که روس‌ها در برهه‌های حساس، پتانسیل این را دارند که علیه منافع ملی ایران تصمیم بگیرند. این موضوع زنگ خطری برای تهران است تا در روابط خود با مسکو احتیاط بیشتری به خرج دهد و از قربانی شدن در معاملات روسیه با قدرت‌های جهانی جلوگیری کند.
چشم‌انداز پیش‌رو
با توجه به تحولات اخیر و گزارش‌های منتشر شده، چشم‌انداز روابط ایران و روسیه نیازمند بازنگری و تحلیل دقیق‌تری است. تهران باید با در نظر گرفتن حافظه تاریخی و شرایط فعلی، استراتژی‌های خود را به گونه‌ای تنظیم کند که منافع ملی خود را در اولویت قرار دهد و از وابستگی بیش از حد به هر یک از قدرت‌های جهانی اجتناب کند.